Theo phóng viên tại Tokyo, giá trị vốn hóa thị trường của Toyota Motor đã giảm khoảng 2.900 tỷ yen (18,5 tỷ USD) sau khi vụ bê bối an toàn xe được công bố trong tuần này. Sự việc này cũng khiến các nhà đầu tư đặt nghi vấn về vấn đề quản trị của tập đoàn.
Trong tuần qua, Toyota thừa nhận các bất thường trong cuộc kiểm tra an toàn xe sau một cuộc điều tra nội bộ được Bộ Giao thông Nhật Bản yêu cầu. Giá cổ phiếu của hãng ô tô này đã giảm trong ba ngày liên tiếp đến ngày 5-6, mất 5% giá trị.
Dù cổ phiếu phục hồi nhẹ vào ngày 6-6, nhưng lại tiếp tục giảm vào ngày 7-6. Sự sụt giảm này đã làm Toyota bị Tesla bỏ xa hơn. Công ty xe điện Mỹ đã vượt qua Toyota để trở thành nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới theo vốn hóa thị trường vào tháng 7-2020. Gần đây, Toyota đã thu hẹp khoảng cách này nhờ sự chậm lại trong nhu cầu xe điện và hy vọng giành lại vị trí dẫn đầu, cho đến khi vụ bê bối an toàn cản trở sự phát triển của hãng.
Giới quan sát cho rằng vụ bê bối này sẽ không có tác động lớn đến thu nhập của Toyota. Công ty đã ngừng sản xuất dòng xe Yaris Cross và hai mẫu xe khác liên quan đến vụ việc, nhưng tổng sản lượng của ba mẫu này chỉ khoảng 130.000 chiếc mỗi năm, chiếm khoảng 1% trên tổng số hơn 10 triệu xe Toyota sản xuất toàn cầu.
Theo phân tích từ Kohei Takahashi tại UBS, việc ngừng bán này trong một tháng sẽ làm giảm lợi nhuận hoạt động từ 10 tỷ đến 15 tỷ yen. Yoshitaka Ishiyama từ Mizuho Securities cho rằng tác động đến thu nhập của Toyota là 9 tỷ yen mỗi tháng, trong khi khoản bồi thường cho các nhà cung cấp có thể lên đến 22 tỷ yen mỗi tháng. Toyota dự báo lợi nhuận hoạt động đạt 4.300 tỷ yen trong năm tài chính này, đồng nghĩa với thiệt hại ít hơn 1% tổng số.
Tuy nhiên, vụ bê bối kiểm tra đã tạo ra áp lực giảm giá đáng kể lên cổ phiếu của Toyota, cho thấy thị trường có những lo ngại khác. Chuyên gia Koji Endo từ SBI Securities cho hay: “Vấn đề quản trị là mối lo ngại lớn hơn đối với thu nhập”.
Các công ty thuộc tập đoàn Toyota như Hino Motors, Daihatsu Motor và nhà sản xuất xe nâng Toyota Industries cũng từng vướng vào các vụ bê bối gian lận trước đây. Nay, các bất thường tương tự đã xuất hiện ở công ty mẹ – vốn cam kết dẫn đầu cải cách quản trị tập đoàn.
Theo Tomoichiro Kubota tại Matsui Securities, việc Toyota không phát hiện ra các vấn đề trong quá trình kiểm tra an toàn xe đã làm cổ phiếu của hãng “kém hấp dẫn hơn do lo ngại về khả năng xuất hiện một vụ bê bối khác”. Nâng cao năng lực quản trị liên quan đến kiểm soát chất lượng có thể là chủ đề chính trong cuộc họp cổ đông thường niên sắp tới của Toyota, dự kiến diễn ra vào ngày 18-6.
